Czy cięcie cesarskie to najlepszy sposób na poród?

Odsetek cięć cesarskich na całym świecie jest bardzo zróżnicowany i zależy od standardów położniczych przyjętych w danym kraju. W Polsce rośnie z roku na rok – obecnie wynosi ponad 30% i niewykluczone, że sięgnie 40% w ciągu kilku następnych lat. Dla porównania, w Holandii odsetek ten wynosi 10% i pozostaje stały od kilku lat. Liczba ciąż rozwiązywanych drogą cięcia cesarskiego jest zależna od praktyki danej placówki medycznej – według raportów przygotowywanych przez konsultantów wojewódzkich w niektórych szpitalach odsetek cięć cesarskich sięga 100%!

Dla niektórych pacjentek cięcie cesarskie to jedyna akceptowalna droga porodu zapewniająca bezpieczeństwo dziecku. Rzeczywiście, wykonanie planowego cięcia cesarskiego redukuje ryzyko nieprzewidzianych wypadków, które mogłyby wystąpić w trakcie próby porodu drogami rodnymi. Niemniej jednak, cięcie cesarskie to poważna operacja, wiążąca się z ryzykiem powikłań zabiegowych, takich jak uszkodzenie pęcherza moczowego czy atonia macicy. Stanowiska ekspertów z dziedziny położnictwa i ginekologii są niezmienne od lat. Zabraniają oni wykonywania cięć cesarskich bez medycznych wskazań. Z drugiej strony, brak jednorodnych standardów okołoporodowych dla całego systemu zdrowia oraz rosnąca liczba spraw sądowych powodują, że liczba cięć cesarskich w Polsce systematycznie rośnie, szczególnie w sytuacjach, kiedy nie można jednoznacznie wykluczyć zagrożenia zdrowia płodu.

Poniżej kilka faktów i mitów na temat cięcia cesarskiego.

Fakty:

• Poród przez cesarskie cięcie to operacja, która może być niebezpieczna dla matki.
• Powikłania pooperacyjne, np. trudno gojąca się blizna mogą na długo uniemożliwić matce zajmowanie się dzieckiem.
• Wykluczone jest aby jedynym powodem do wykonania cięcia cesarskiego było życzenie pacjentki.

Mity:

• Cięcie cesarskie mniej boli.

Takie przekonanie utarło się przez lata. Jednak dziś porody naturalne też mogą odbywać się niemal bez bólu. Kobiety mogą rodzić siłami natury ze znieczuleniem zewnątrzoponowym, które działa jak znieczulenie podpajęczynówkowe w trakcie cięcia cesarskiego. Warto podkreślić, że ból po porodzie siłami natury z reguły kończy się razem z porodem, a rekonwalescencja po cięciu cesarskim trwa kilka tygodni.

• Po cięciu cesarskim matki mają problemy z karmieniem piersią.

Oś podwzgórze – przysadka – piersi z reguły rozpoczyna aktywność związaną z produkcją pokarmu po elektywnym cięciu cesarskim, natomiast w dalszej perspektywie kobiety zarówno po porodzie pochwowym, jak i cięciu cesarskim mają jednakowe szanse na karmienie piersią swojego dziecka.

• Kobiety, które rodziły przez cesarskie cięcie, częściej są oziębłymi matkami.

Oziębłość wiąże się raczej z brakiem dojrzałości do macierzyństwa niż ze sposobem, w jaki dziecko przyszło na świat. Kobieta, która chciała mieć dziecko, będzie je kochać niezależnie od tego, czy urodziło się naturalnie, czy poprzez cesarskie cięcie.

• Jeżeli pierwsze dziecko urodziło się przez cesarskie cięcie, to kolejne będą przychodziły na świat w ten sam sposób.

Przebyty poród drogą cięcia cesarskiego nie przekreśla szans na kolejny poród siłami natury. Tzw. VBAC (ang. vaginal birth after csection), czyli poród naturalny po cięciu cesarskim staje się coraz bardziej popularną metodą w Polsce. Jeżeli pacjentka decyduje się na taką drogę porodu ma prawo ją podjąć. Najkorzystniej jest, jeśli czynność skurczowa rozpoczyna się sama i nie trzeba jej wywoływać, np. oksytocyną (więcej o porodzie siłami natury po cięciu cesarskim w naszym kolejnym artykule tutaj).

• Przez cesarskie cięcie można urodzić najwyżej troje dzieci.

Teoretycznie liczba cięć cesarskich jest nieograniczona. Kobieta po trzech cięciach cesarskich ma jak najbardziej prawo do zajścia w kolejną ciążę. Górna granica liczby cięć cesarskich powinna być uwarunkowana grubością mięśnia macicy w miejscu blizny, a nie bezwzględną liczbą przebytych cięć cesarskich. Jeżeli odcinek ten jest cienki, to ryzyko pęknięcia macicy jest dużo większe w kolejnej ciąży. Każdy kolejny zabieg będzie wiązał się ze zwiększonym ryzykiem krwotoku położniczego, atonii macicy czy łożyska nieprawidłowo zagnieżdżonego. Decyzja o ewentualnych staraniach dotyczących kolejnej ciąży powinna zostać podjęta razem z pacjentką po szczegółowym omówieniu ryzyka powikłań położniczych.

Podsumowując, cięcie cesarskie nie powinno być uważane za jedyną bezpieczną drogę porodu. Owszem, ryzyko powikłań noworodkowych jest istotnie niższe, natomiast wykonywanie cięcia cesarskiego „na życzenie” bez jakiejkolwiek próby porodu siłami natury nie powinno być wykonywane.